Hội thảo “Tiếp cận thị trường trong nước và xuất khẩu đối với nông sản Việt Nam và tham vấn Bộ Tiêu chuẩn VietFarm”

Làm thế nào để nông sản Việt Nam khẳng định vị thế trên quốc tế với chất lượng và niềm tin của thị trường thông qua hệ thống tiêu chuẩn VietFarm? 

Ngày 14/9/2018, Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam (AVR) phối hợp với Trung tâm phát triển và hội nhập (CDI) tổ chức Hội thảo: Tiếp cận thị trường trong nước và xuất khẩu đối với nông sản Việt Nam và tham vấn Bộ Tiêu chuẩn VietFarm. Đây là bộ tiêu chuẩn theo yêu cầu quốc tế cho nông sản Việt. Chương trình Vietfarm được sự tài trợ của Irish Aid hỗ trợ các đơn vị sản xuất nông sản vừa và nhỏ, cơ sở sản xuất, HTX và các hộ nông dân nâng cao đời sống, sinh kế qua tăng giá trị cho các sản phẩm nông sản Việt.

Đại biểu tham gia Hội thảo, gồm có đại diện Bộ Công Thương, Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam, Hiệp hội nông nghiệp hữu cơ Việt Nam, các chuyên gia về tiêu chuẩn, đại diện các tổ chức Phi chính phủ liên quan, báo chí, đại diện các nhà bán lẻ, siêu thị và một số HTX, cơ sở sản xuất nông sản theo tiêu chuẩn VietFarm.

Tại hội thảo, ông Phạm Tuấn Long – đại diện phòng XNK Nông Lâm Thủy sản, cục XNK, Bộ Công thương đã trình bày thực trạng thị trường nông sản Việt Nam; những yêu cầu/quy định của thị trường xuất khẩu đổi với các sản phẩm nông sản của Việt Nam.

Đánh giá chung về hiện trạng thị trường nông sản Việt Nam, bà Đinh Thị Mỹ Loan, Chủ tịch hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam cho rằng, tổ chức thị trường trong nước và xây dựng chuỗi giá trị bền vững cho các sản phẩm nông sản còn yếu. Cung và cầu không gặp nhau, dẫn đến tình trạng được mùa thì mất giá, mất mùa thì được giá và lúng túng với các giải pháp của “một nền kinh tế giải cứu”. Bên cạnh đó, chưa có sự kết nối cần thiết trong dòng chảy của thị trường như kết nối giữa sản xuất và tiêu dùng, kết nối giữa nhu cầu thị trường và định hướng sản xuất.

Ông Đoàn Thanh Lâm – Đại diện tổ chức Tầm nhìn Thế giới chia sẻ: “ Tiêu chuẩn VietFarm có nhiều yêu cầu, quy định phù hợp với nông sản Việt Nam. Tuy nhiên, để áp dụng cho các cơ sở sản xuất nhỏ và siêu nhỏ thì tiêu chuẩn này còn khá khó để người dân thực hiện. Chính vì vậy, cần có một bộ hướng dẫn, công cụ cụ thể cho từng ngành hàng nông sản, ngắn gọn, dễ hiểu cho các cơ sở sản xuất.”

Ông Phạm Tuấn Long – Đại diện đại diện phòng XNK Nông Lâm Thủy sản, cục XNK, Bộ Công thương đã nói: “Cần có những tiêu chuẩn cụ thể cho quá trình đóng gói, dán nhãn sản phẩm nhằm hoàn thiện quy trình sản xuất.”

Ông Hoàng Sơn Công – Ủy viên BCH Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam nói: “Đầu tiên, Tiêu chuẩn VietFarm phải tiếp cận với người tiêu dùng và khiến người tiêu dùng tin tưởng vào tiêu chuẩn. Tiêu chuẩn VietFarm phải là tiêu chuẩn của người Việt Nam. Thêm vào đó, tiêu chuẩn nên giáo dục người tiêu dùng, các cơ sở sản xuất rõ ràng về dư lượng hóa chất tối đa, các chất chấm được phép sử dụng trong sản phẩm.”

Tại Hội thảo, bức tranh chung về hệ thống các tiêu chuẩn nông sản bền vững ở Việt Nam và Tiêu chuẩn quốc tế về nông sản đã được hai chuyên gia Hoàng Sơn Công – Ủy viên BCH Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam và Nguyễn Quang Vinh – Chuyên gia về tiêu chuẩn nông nghiệp trình bày. Trong đó, ông Vinh đã phân tích và so sánh cụ thể sự phù hợp với xu thế thị trường quốc tế của Bộ tiêu chuẩn VietFarm. Theo đó, các sản phẩm nông sản Việt Nam được sản xuất theo quy trình VietFarm, sản phẩm đầu ra không chỉ đáp ứng nhu cầu thị trường mà còn nâng cao giá trị nông sản, bảo vệ môi trường và đạt tiêu chuẩn công bằng thương mại.

  Bà. Ngô Thị Minh Hương – Sáng lập viên CDI giới thiệu và trả lời các câu hỏi về Bộ tiêu chuẩn VietFarm

Thay mặt Trung tâm Phát triển và Hội nhập, TS Ngô Minh Hương đã giới thiệu về Bộ tiêu chuẩn VietFarm cập nhật. Đây chính là nội dung trọng tâm thu hút nhiều ý kiến thảo luận, đóng góp của đại biểu của Hội thảo. Nhiều ý kiến đóng  cho Bộ tiêu chuẩn VietFarm về Cơ quan cấp chứng nhận  Vietfarm; Để tham gia chứng chỉ này, cần làm gì và làm như thế nào; Tại sao VietFarm lại hướng đến đối tượng hộ nông dân? Có khác biệt gì về chất lượng và giá cả khi tham gia VietFarm? Các vấn đề trên đã được bà Hương trả lời thỏa đáng theo lộ trình hiện hành của VietFarm.

Ngoài ra, nhiều ý kiến đóng góp có giá trị được đưa ra tại Hội thảo cho vấn đề sản xuất nông sản sạch và nâng cao giá trị nông sản như vấn đề nâng cao hiểu biết của người tiêu dùng hiểu về các tiêu chuẩn sạch đặc biệt là tiêu chuẩn  VietFarm; Một số ý kiến cũng cho rằng, các hệ thống tiêu chuẩn nông sản sạch cần xây dựng database người tiêu dùng, từ đó lên kế hoạch sản xuất. Dữ liệu về truy xuất nguồn gốc cũng là sức ép để các nhà sản xuất thay đổi đáp ứng mong đợi của người tiêu dùng và thị trường. 

Để đáp ứng được tiêu chuẩn, 4 tiêu chí cần được chú trọng gồm: 1. Nâng cao chất lượng sản phẩm, hướng vào sản xuất hữu cơ; 2. Sản phẩm và sản xuất bền vững với môi trường; 3. Sản xuất và thương mai có trách nhiệm, công bằng vì con người; 4 Truy xuất nguồn gốc, minh bạch về thông tin. 

Hội thảo có sự tham gia của hai đại diện HTX hiện đang sản xuất theo tiêu chuẩn VietFarm chị Hà Thị Nu – đại biểu từ HTX Chè sạch Mường Do – Sơn La và anh Võ Khanh – đại diện HTX Sản xuất Thương mại dịch vụ Café và Nông sản Cầu Đất – Đà Lạt. Đánh giá về Bộ tiêu chuẩn VietFarm, hai đại biểu cho rằng VietFarm không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao cho sản phẩm chè Mường Do và café Cầu Đất, hỗ trợ giới thiệu sản phẩm tới các thị trường quốc tế, mà quan trọng hơn đã giúp họ nâng cao nhận thức về quy trình sản xuất sản phẩm sạch và ý thức về bảo vệ môi trường trong sản xuất.

Sau Hội thảo,  CDI tiếp tục hoàn thiện Bộ tiêu chuẩn VietFarm và đẩy mạnh các hoạt động về Vietfarm, hướng tới mở rộng các sản phẩm nông sản theo chuỗi giá trị VietFarm; tiến tới đưa ra thị trường nông sản các mặt hàng Việt Nam sạch và chất lượng.